1931
1931 Gölbaşı-Malatya Demiryolu işletmeye açıldı.
1931 Rumların Enosis isyanı başladı. Rumlar İngiliz valisinin konağını yaktı. Kıbrıs Türk cemaati Enosis’e karşı olduğunu açıkladı.
1931 Sovyetler, Basmacı önderi İbrahim Bey’i yakaladılar.
1931 Müslümanlar, Doğu Türkistan Kumul (Hami)’da isyan ettiler.
Mart 1931 TBMM’nin yeniden milletvekilli seçimi kararı (5 Mart 1931 Türkiye).
Mart 1931 “Türk Çocuklarının ilk tahsillerini Türk mekteplerinde yapmaları hakkındaki kanun”un TBMM’de kabulü (Yayın tarihi: 29. 3. 1931) (23 Mart 1931 Türkiye).
Mart 1931 Mustafa Kemal Paşa’nın Türk Ocakları’nı Cumhuriyet Halk Fırkası ile birleştirme kararı hakkındaki demeci: “. Kuruluş tarihindenberi ilmî sahada halkçılık ve milliyetçilik neşir ve tamîme sadakat ve imanla çalışan ve bu yolda memnûniyeti mûcib hizmetleri geçmiş olan Türk Ocakları’nın, aynı esasları siyâsî ve tatbîkî sahada tahakkuk ettiren Fırkamla bütün mânasıyla yekvücut olarak çalışmalarını münasip gördüm. Bu kararım ise, millî müessese hakkında duyduğum itimat ve emniyet’in ifadesidir.” (24 Mart 1931 Türkiye).
Mart 1931 Türkiye’de uluslararası Uzunluk ve Ağırlık ölçülerin kullanılmasını öngören kanun kabul edildi (26 Mart 1931 Türkiye).
Nisan 1931 Ankara’da son defa olarak “Türk Ocakları Fevkalâde Kurultayı”nın toplanması ve Türk Ocakları’nın lağvının kabul ve tasdik edilmesi. Bu kararla Türk Ocakları’nın sahip olduğu bütün haklar C.H.F.’na devredilmiştir (10 Nisan 1931 Türkiye).
Nisan 1931 Mustafa Kemal Paşa’nın direktifiyle “Türk Tarihi Tetkîk Cemiyeti”nin kuruluşu (12 Nisan 1931 Türkiye). (M. Goloğlu 15’inde kurulduğunu söylüyor.) Daha sonra ise Türk Tarih Kurumu adını alacaktır.
Mayıs 1931 TBMM IV. Olağanüstü Toplantılarının başlaması. Aynı gün Mustafa Kemal Paşa 3. defa Cumhûrbaşkanlığına seçilmiştir. Olağanüstü toplantılar 25. 7. 1931’e kadar sürmüş, 1 Kasım 1931’de de I. Toplanma Yılı açılmıştır (4 Mayıs 1931 Türkiye).
Mayıs 1931 Cumhûriyet Halk Fırkası 3. Büyük Kurultayı toplandı (10-18 Mayıs 1931 Türkiye).
15 Mayıs 1931-25 Eylül 1932 Hüseyin Nihal Atsız, İstanbul’da “Atsız Mecmua”‘yı yayımladı (15 Mayıs 1931-25 Eylül 1932).
Mayıs 1931 Hamdullah Suphi Bey’in Bükreş Elçiliği’ne tayini (20 Mayıs 1931 Türkiye).
Temmuz 1931 Mustafa Kemal Paşa’nın Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti toplantısına başkanlık etmesi (19 Temmuz 1931 Türkiye).
Temmuz 1931 Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 1881 Sayılı Yeni Basın Kanunu’nun kabulü (25 Temmuz 1931 Türkiye).
Ekim 1931 İkinci Balkan Konferansı’nın İstanbul’da açılışı (20 Ekim 1931 Türkiye).
Ekim 1931 Balkan Konferansı’na katılan delegelerin son birleşim için Ankara’ya gelişi (25 Ekim 1931 Türkiye) (Ertesi günkü son birleşim’de Mustafa Kemal delegelere hitâben Fransızca bir konuşma yapmıştır).
Kasım 1931 Japonlar, Mançurya’yı işgal etti (18 Kasım 1931).
Aralık 1931 Türk Ocağı’nda Türk Matbaacılığının 200. Yılı kutlamaları (31 Aralık 1931 Türkiye).
1931-1944 Hamdullah Suphi Tanrıöver’in T.C. Bükreş Büyükelçisi olduğu dönemde (1931-1944) Gagavuzlar Türkiye’nin gündemine gelmiştir. Bu dönemde Gagavuz Yeri’nde Türkçe kursları açılmış ve Türkçe kitaplar gönderilmiştir. Öte yandan bazı Gagavuzlar seçilerek Türkiye’de yüksek öğrenim görmeleri sağlanmıştır.
1932
1932 Yugoslavya’da tedrisat tamamen Sırpça yapılmaya başlandı.
1932 Irak, İngiltere’den bağımsızlığını elde etti (örtülü bağımlılık dönemi başladı).
Ocak 1932 Türkiye-İran Uzlaşma, Adlî Tes. ve Huk. Mu’âhedesi (23 Ocak 1932).
Şubat 1932 “Halk Evleri”nin Açılışı. Ankara Halkevi de dahil ilk gün 14 vilayet merkezinde, ikinci olarak da 24 Haziran 1932’de ise 20 merkezde daha açılmış, tedrîcen bunları diğer birçok vilayet ve kasabalarda açılanlar izlemiştir (19 Şubat 1932 Türkiye).
Temmuz 1932 Ankara Halkevi Konferans Salonu’nda “Birinci Türk Tarih Kongresi”nin M.K. Paşa’nın huzurlarında toplanması (2-11 Temmuz 19 Türkiye).
Temmuz 1932 Türkiye ile Fransa arasında Antakya’da askeri antlaşma imzalandı. Antlaşma uyarınca Türk askeri birlikleri 5 Temmuz’da Hatay’a girdi (3 Temmuz 1932).
Temmûz 1932 M.K. Paşa’nın direktifiyle “Türk Dili Tetkîk Cemiyeti”nin Kuruluşu (12 Temmûz
1932 Türkiye). (III. Türk Dil Kurultayı’nın 31 Ağustos 1936 günkü birleşiminde kabul edilen tüzük değişikliği ile kurumun adı “Türk Dil Kurumu” olarak değiştirilmiştir).
Temmuz 1932 Ezanın Türkçe Okunması (18 Temmuz 1932 Türkiye).
Temmuz 1932 Milletler Cemiyeti’ne Giriş (18 Temmuz 1932 Türkiye).
Temmuz 1932 Halkevlerine üye olma şartlarına dair 19. 7. 1932 tarih ve 13178 sayılı Kararnâme (19 Temmuz 1932 Türkiye).
Eylül 1932 Birinci Türk Dil Kurultayı başladı ve bu gün Dil Bayramı olarak kabul edildi (26 Eylül 1932 Türkiye)
Ekim 1932 İngilizlerden bağımsızlığını kazanan Irak, Milletler Cemiyeti’ne katıldı (3 Ekim 1932).
Kasım 1932 Türkiye-İran Dostluk Mu’âhedenâmesi (5 Kasım 1932).
Aralık 1932 "Kadro Dergisi”, Şevket Süreyya ve arkadaşları tarafından yayınlanmaya başlandı (1 Aralık 1932).
1933
1933 Bulgaristan’da Belgrad Türk Mezarlığı yakıldı.
1933 İki Alman bilim adamı Max Kroll ve Ernst Ruska elektron mikroskobunu yaptı.
1933- 16 Temmuz 1934 Hüseyin Nihal Atsız, "Orhun, Aylık Türkçü Mecmua”‘u yayımladı (193316 Temmuz 1934).
Şubat 1933 İstanbul’da -Evkâf Müdîriyeti’nin tebliği ile- bütün camilerde Ezân ve Kâmet’in Türkçe okunmaya başlaması (7 Şubat 1933 Türkiye).
Mart 1933 Tevfik İleri’nin İstanbul Halkevi’ndeki konuşması (3 Mart 1933 Türkiye).
Mart 1933 Millî Türk Talebe Birliği kuruldu (10 Mart 1933 Türkiye).
Nisan 1933 Razgrad Olayı ve 20. 4. 1933 Türk gençlerinin nümâyişi (16 Nisan 1933).
Nisan 1933 Osmanlı Duyun-u Umumiye (genel dış borçlar) İdaresi arasında imzalanan antlaşma ile Osmanlı dönemi borçlarının tasfiyesine başlandı (22 Nisan 1933).
Nisan 1933 Cuma Turan Maarif ve Yardım Cemiyeti Reisi Muharrem Feyzi Bey tarafından "Hariçteki Türk Gazeteciliği’nin Tarihi” hakkında bir konferans verilmiştir. Bu konferansta Kırım, Kazan, Azerbaycan, Türkistan ve diğer bütün Türk-İslâm ülkelerinde gazetecilik neşriyatının tarihinden bahsedilmiştir (28 Nisan 1933 Cuma Türkiye).
Mayıs 1933 İstanbul Dârülfünûnunun Kapatılması ve Yerine İstanbul Üniversitesi’nin Kurulmasını getiren Kanunun Kabulü (İlâhiyât Fakültesi’nin yerine de İslâm Tedkîkleri Enstitüsü kurulmuştur) (31 Mayıs 1933 Türkiye).
Haziran 1933 Sümerbank’ın kurulmasına ilişkin kanun TBMM’de kabul edildi (3 Haziran 1933 Türkiye).
Haziran 1933 Tedavüldeki madeni Osmanlı paralarının toplatılması ve bunların yerine yeni madeni paralar basılmasını öngören kanun kabul edildi (7 Haziran 1933 Türkiye).
Haziran 1933 Halk Bankası ve Halk Sandıkları Kanunu kabul edildi (8 Haziran 1933 Türkiye).
Temmuz 1933 Tecâvüzün Tarifi Mukâvelenâmesi (Londra) (3-4 Temmuz 1933 Türkiye).
Ağustos 1933 İstanbul Üniversitesi’nin Kurulması (1 Ağustos 1933 Türkiye).
Eylül 1933 Türkiye-Yunanistan Samîmî Anlaşma Mîsâkı (14 Eylül 1933).
Ekim 1933 Hitler, Berlin’deki Nazi toplantısında Silahsızlanma Konferansı’na katılmayacağını ve Milletler Cemiyeti’nden ayrılacağını açıkladı (14 Ekim 1933).
Ekim 1933 Türkiye-Romanya Krallığı Dostluk, Adem-i Tecâvüz, Hakem ve Uzlaşma Mu’âhedesi (17 Ekim 1933).
Kasım 1933 Kaşgar’da, Doğu Türkistan Türk-İslâm Cumhuriyeti kuruldu (Kasım 1933).
Kasım 1933 Türkiye-Yugoslavya Krallığı Dostluk, Adem-i Tecâvüz, Adlî Tesviye, Hukuk ve Uzlaşma Mu’âhedesi (27 Kasım 1933).
Aralık 1933 Vali Sheng Shih-ts’ai idaresinde, Doğu Türkistan’da Sovyet kontrolünün başlaması (Aralık 1933).
1933-1937 Kaşgar’da Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti kuruldu. Bu Cumhuriyetin ömrü 1937’de sona erdi.
1934
1934 Mihail Çakır, Gagavuz Türkçesiyle Besarabyalı Gagavuzların İstoryası adlı kitabını bastırdı. Bu kitap bir Gagavuz tarafından yazılan ilk Gagavuz tarihidir.
1934 Kadro dergisi kapatıldı (Türkiye).
1934 Bulgar İhtilâli gerçekleşti.
1934 Hamdullah Suphi, Romanya’da Mecidiye Seminarını ziyaret etti, Fes’in kaldırılmasını istedi, Gagauz bölgesinde Türkçe okullar açtırdı.
Ocak 1934 Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında kredi antlaşması imzalandı (21 Ocak 1934).
Şubat 1934 Türkiye, Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya arasında Balkan Paktı imzalandı (9 Şubat 1934).
Mayıs 1934 Bulgaristan’da Öğretmenler Birliği ve Turan Cemiyeti kapatıldı (19 Mayıs 1934).
Haziran 1934 Soyadı Kanunu kabul edildi (21 Haziran 1934 Türkiye).
Temmuz 1934 Doğu Türkistan Türk-İslâm Cumhûriyeti, Çinli Müslümanlar olan Dungan kuvvetlerince yıkıldı (Temmuz 1934).
Ağustos 1934 Hitler, Almanya’nın mutlak lideri oldu (2 Ağustos 1934).
Eylül 1934 Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti’ne girdi (18 Eylül 1934).
Ekim 1934 Yugoslavya Kralı Alexander ile Fransız Dışişleri Bakanı Louis Barthou, Marsilya’da bir Hırvat milliyetçi tarafından öldürüldü (9 Ekim 1934).
Ekim 1934 General Çan Kay-Şek tarafından yenilgiye uğratılan Çin komünistleri, Mao’nun etrafında toplanmaya başladı (21 Ekim 1934).
Kasım 1934 Mustafa Kemal’e ATATÜRK soyadının verilmesi (24 Kasım 1934 Türkiye).
Kasım 1934 Ayasofya Camii’nin müze olması, Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edildi (24 Kasım
1934 Türkiye).
Kasım 1934 Efendi, Bey ve Paşa gibi unvan ve lakâpların kaldırıldığına dair kanun kabul edildi (26 Kasım 1934 Türkiye).
Kasım 1934 Milli Mücadelenin yayın organı olan "Hakimiyet-i Milliye” gazetesi, "Ulus” adıyla çıkmaya başladı (28 Kasım 1934).
Aralık 1934 Kıyafet Kanunu kabul edildi (3 Aralık 1934 Türkiye).
Aralık 1934 Hangi dine mensup olursa olsun, din adamlarının mabet ve ayinler dışındaki dini kisve taşımalarının yasaklanmasına dair kanun kabul edildi (3 Aralık 1934 Türkiye).
Aralık 1934 Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiğine dair kanun kabul edildi (5 Aralık 1934 Türkiye).
1934-1939 Kurtuluş mecmuası 1934 Kasımı’ndan 1939 Temmuzu’na kadar aylık Türkçe olarak Berlin’de basıldı. Azerbaycan Müsavat Partisi’nin yayın organıydı. Hilal Münşi ve Mehmet Emin Resulzade tarafından yayınlandı.
1935
1935 İstanbul Ruhtım Şirketi Devletçe satın alındı.
1935 Yusuf Akçura/Akçuraoğlu Yusuf (1876-1935) öldü.
1935 Necib Asım (1861-1935) öldü. Léon Cahun’un Asya Tarihine Giriş’ini (Introduction a l’histoire de L’Asie) tercüme etmiş, ayrıca bir de Türk Tarihi yazmış olan Necib Asım Türkiye’de Türkçü düşüncenin gelişmesinde önemli bir yer sahibidir.
1935 Celal Sahir (1883-1935) öldü.
1935 Alman AEG şirketi, sesi kaydı için plastik manyetik teyp bandını geliştirdi.
1935 İlk Öğretimden Din Derslerinin (köy okulları dışında) kaldırılması (Türkiye).
Mayıs 1935 I. Türk Basın Kongresi toplandı (25 Mayıs 1935).
Mayıs 1935 Hafta tatili Cuma’dan Pazar’a alındı. Hafta tatili ve ulusal bayramlar hakkındaki kanun yürürlüğe girdi (27 Mayıs 1935 Türkiye).
Ekim 1935 Almanya Milletler Cemiyeti’nden ayrıldı ve II. Dünya Savaşına gidecek süreci başlattı (21 Ekim 1935).
Kasım 1935 Türk-Sovyet Ankara Protokolü imzalandı (7 Kasım 1935).
1935-1976 Çinli lider Mao Zedung’un Çin Komünist Partisi’ne liderlik ettiği dönem.
1936
1936 Türk İstiklâl Marşı’nın ve Safahât’ın yazarı millî şair, mütefekkir Mehmed Âkif Ersoy (1873-
1936) İstanbul’da öldü.
1936 Karakalpak Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin, Özbek Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti’ne bağlanması.
Ocak 1936 Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi (2 Ocak 1936 Türkiye).
Ocak 1936 Ankara’da Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi kuruldu (9 Ocak 1936 Türkiye).
Haziran 1936 Sovyetler Birliği’nde aile ve evlilik hukukunu sınırlayıcı kanunlar yayınlandı (Haziran 1936).
Haziran 1936 Recep Peker CHP Sekreterliği’nden uzaklaştırıldı (14-15 Haziran 1936 Türkiye).
Temmuz 1936 Türkiye’nin İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerindeki tüm haklarını tanıyan ve kabul eden Montreux Boğazlar Sözleşmesi’nin imzası (20 Temmuz 1936).
Ağustos 1936 Sovyetler Birliği’nde Zinov’ev, Kamenev ve diğer birçok üst düzey devlet adamı siyasi suç isnadıyla yargılandılar (Ağustos 1936).
Eylül 1936 Nikolai Ezhov, Genrikh Iagoda’nın yerine Sovyetler Birliği Gizli Polis Teşkilatı (NKVD/KGB) şefi oldu. Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nde tasviye hareketi, derinleşti/yoğunlaştı (Eylül 1936).
Ekim 1936 Sovyetler Birliği, İspanya İç Savaşı’nda, komünistleri/antifaşistleri desteklemeye başladı (Ekim 1936).
Ekim 1936 Son Osmanlı sadrazamı Tevfik Paşa İstanbul’da öldü (7 Ekim 1936 Türkiye).
Kasım 1936 Montreux Boğazlar Sözleşmesi resmen yürürlüğe girdi (9 Kasım 1936).
Aralık 1936 Sovyetler Birliği’nin yeni anayasası yürürlüğe girdi (Aralık 1936): Kazakistan ve Kırgızistan Sovyet Cumhuriyeti oldu. Transkafkas Federal Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Ermenistan SSC, Azerbaycan SSC ve Gürcistan SSC adlarıyla ayrı devletlere bölündü.
Aralık 1936 Kazak Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti ve Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti kuruldu (5 Aralık 1936).
Aralık 1936 Karakalpakistan, Özbekistan SSC’ne katıldı (Aralık 1936).
1936-1939 Yahudi göçünün ateşlemesiyle Arap isyanı gerçekleşti (1920-39 arasında toplam 300,000 Yahudi Filistin’e geldi). Peel komisyon raporu, Filistin’in Yahudi ve Arap devletleri şeklinde ikiye bölünmesi teklifinde bulundu (1937). Arap ve Yahudi Filistinliler, II. Dünya Savaşı’nda birlikte, Müttefiklerin yanında savaştılar.
1936-1941 Ruslar 1936-1941 yılları arasında Türklerin Latin alfabesinden Kiril alfabesine geçmesini zorunlu kılarak, bunu onları Ruslaştırma politikalarının bir aleti olarak kullandılar.
1937
1937 Şark Demiryolları (Sirkeci-Edirne) satın alındı.
1937 Japonlar, Çin’e saldırdı, işgal etti.
1937 Müslümanlar Doğu Türkistan Kaşgar’da isyan edince, Sovyetler askerî müdahalede bulundular.
Ocak 1937 ‘Devletçilik’ ilkesi, yapılan değişiklik sonucu Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun (Anayasa) 2. maddesinde yer aldı (5 Ocak 1937 Türkiye).
Şubat 937 Laiklik ilkesi Anayasa’ya kondu. (CHP’nin 6 umdesi Anayasda’nın 2. maddesinde) (5 Şubat 937 Türkiye).
Mayıs 1937 Sancak (Hatay) Hususunda Türkiye-Fransa Arasında bir seri Mu’âhede, Protokol ve Mektuplar (29 Mayıs 1937).
Temmuz 1937 Türkiye, Irak, İran ve Afganistan arasında Saadâbâd Paktı imzalandı (8 Temmuz
1937).
Ekim 1937 İsmet’in yerine Celal Bayar Başbakan (25 Ekim 1937 Türkiye).
1937-1938 Stalin, Müslüman Komünist liderleri görevden uzaklaştırdı, temizledi/yoketti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder